ABD tarafından düşürülen balonun ardından ortaya çıkan soru: Casus balonu nedir, neden kullanılır?
ABD ordusunun 4 Şubat’ta düşürdüğü ve Çin casus balonu olduğu iddia edilen balon, gözlerini eski bir teknoloji olan balonlara çevirdi. Çin, bu balonun bir meteoroloji balonu olduğunu söylerken, ABD’li yetkililer bunun casusluk için kullanıldığını iddia ediyor.
Ama gerçek ne olursa olsun balonların yeniden gündemde olduğu gerçeği değişmiyor. Peki casus balonlar tam olarak nasıl çalışıyor?
Elektronik istihbarat, uydular ve casus balonları
Bunu anlamak için önce değerli bir kavramı bilmeliyiz. Elektronik zeka (ELINT veya SIGINT), konuşma, yazılı mesajlar, silahlardan veya radar sistemlerinden gelen bilgilerden oluşabilen elektronik bilgileri ifade eder. SIGINT normalde uydular tarafından toplanır.
Normalde, SIGINT’i toplayan uydular alçak Dünya yörüngesinde (LEO), yani 500 ila 1.000 km’nin ortasındaki bir irtifada veya 36.000 km’lik çok daha yüksek bir irtifada sabit yörüngede konumlanır. Bu tür istihbaratın uydular tarafından toplanması verimli ve oldukça etkili olmasına rağmen, bazı sınırlamaları vardır.
LEO’daki bir uydu, Dünya etrafındaki yörüngesini 70 ila 100 dakikada tamamlar, ancak yüksekliğine bağlı olarak 14 ila 20 saat boyunca Dünya üzerindeki tam noktasından tekrar geçmez. Bunun nedeni gezegenimizin de hareket etmesidir. Ayrıca bu yolculuk sırasında bir noktadan en fazla 20 dakika süreyle görünür olacaktır ve buna “ bekleme süresi ‘ denir. Daha fazla uyduya sahip olmak bu sınırlamanın üstesinden gelmeye yardımcı olsa da, kapsama alanında yine de büyük zaman boşlukları olacaktır.
Sabit uydular teorik olarak bu sınırlamayı çözse de, Dünya yüzeyinden yaklaşık 36.000 km uzakta bulundukları için değerli ancak zayıf sinyalleri toplayamayabilirler.
ABD ordusu, ele geçirilme olasılığı daha düşük olan elektronik veri aktarımları gibi sinyaller geliştiriyor. Bu, SIGINT’in hem Çin hem de Rus casus uyduları tarafından toplanmasını zorlaştırıyor.
İşte burada balon gibi araçlar devreye giriyor. Çin, yukarıda bahsettiğimiz açıkları kapatmaya çalışıyor. 2020’de ülke, Chuangxin-5 (CX-5) adlı daha büyük bir ağın veya “takımyıldızın” parçası olarak Yaogan-30 serisinden üç yeni keşif (casus) uydusunu 600 km’lik bir yörüngeye fırlattı. Ağdaki uydu sayısı 21’e yükseldi.
Yakın zamanda vurulan balonun ve diğer üç tanımlanamayan nesnenin yörüngesini takip eden bir araştırma, bu nesnelerin çok sayıda değerli ABD savunma üssünden geçtiğini gösteriyor. 20 – 30 km yükseklikte bulunan ve kolayca fark edilemeyen balonlar, Dünya yüzeyine olan yakınlıkları sayesinde zayıf sinyalleri de yakalayabiliyor – eğer gerçekten casusluk için kullanılıyorsa – elektronik istihbarat toplamak için ideal aracılar oluyorlar. Son 200 yıldır pek çok farklı ülke balonları istihbarat için kullanıyor, dolayısıyla bunun yeni veya deneysel bir fikir olduğunu söyleyemeyiz. Ancak son olaylardan sonra gündeme geldiğinden söz edebiliriz.
Çin balonunun vurulma anıGünümüz istihbarat araçlarının değerli bir süre fark edilmeden havada kalabilmeleri belki de en değerli özellikleri olduğundan, balon gibi bazı eski teknolojiler yenilenebilir ve yeniden ortaya çıkabilir. Başka bir örnekte, istihbarat, mikro dronlar gibi çok küçük uçaklar kullanılarak toplanıyor.
Peki ABD’nin düşürdüğü balon gerçekten casus balon muydu? Bu enkaz ile balonİnceleme tamamlandığında öğreneceğiz.
